Science Hub UŁ: Małe rewitalizacje podwórek – projekt Wydziału Nauk o Wychowaniu

W ramach Science Hub UŁ realizowany jest projekt „Małe rewitalizacje podwórek”. W skład zespołu wchodzą studentki Wydziału Nauk o Wychowaniu UŁ p. Aleksandra Prokopczyk oraz Oliwia Milaszewska. Merytoryczną opiekę nad projektem sprawuje p. dr Anita Gulczyńska z Katedry Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji UŁ. Do współpracy zaproszone zostało także Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS (Łódź).

Cel projektu

Celem projektu jest aktywizacja społeczności lokalnych na rzecz włączania perspektywy dzieci i młodzieży w proces przekształcania przestrzeni ich sąsiedztw w obszarach wyznaczonych do rewitalizacji miejskiej. Realizacja projektu i refleksja nad podjętymi działaniami pozwoli na udoskonalenie „małych rewitalizacji podwórek” – modelu społeczno-pedagogicznego działania prototypowanego jako przykład „działań tymczasowych” /meanwhile uses/ adresowanych do przestrzeni i mieszkańców sąsiedztw obszarów wyznaczonych do regeneracji w ramach wielkobudżetowej rewitalizacji miejskiej.

Projekt jest odpowiedzią na udowodniony w badaniach niski poziom partycypacji mieszkańców i mieszkanek (szczególnie tych najmłodszych) sąsiedztw obszarów zdegradowanych w projektowaniu zmian rewitalizacyjnych obejmujących ich środowiska życia oraz pogłębiające się procesy ich stygmatyzacji terytorialnej, w tym te promujące obraz mieszkańców jako niechętnych do działania na rzecz pozytywnych zmian w najbliższym otoczeniu. 

Z punktu widzenia pedagogiki społecznej, wyznaczającej przesłanki prowadzonych działań, istotne dla pomysłodawców projektu jest zniesienie podziałów wartościujących obywateli miasta na „lepszych” i „gorszych” poprzez organizowanie w takich miejscach warunków do odkrywania, aktywizowania i dynamizowania lokalnych sił ludzkich i społecznych w celu  przeobrażania nimi warunków życia ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb i potencjałów dzieci i młodzieży. W upełnomocniających ich głos zmianach lokalnych środowiskach życia dostrzegana jest celowość wychowawcza. Współtworzenie małych zmian w miejscu zamieszkania przygotowuje młodych Łodzian do osiągania sprawstwa w sprawach  istotnie ich dotyczących,  w czym upatrywać można profilaktyki społecznej reprodukcji i metody wychowania do aktywnego obywatelstwa.

Projekt zakłada wdrożenie modelu „małych rewitalizacji podwórek”, który obejmuje proces trójstronnego (mieszkańcy, akademia, organizacja pozarządowa) współtworzenia miejsca życia, w trzech łódzkich sąsiedztwach kamienicznych.

Przebieg projektu

Dotychczas przeprowadzono diagnozę trzech sąsiedztw pod kątem ustalenia potrzeb młodego pokolenia i identyfikacji sił gotowych współuczestniczyć w tworzeniu okoliczności dla ich realizacji.  Stanowią one punkt wyjścia do dalszej współpracy z oraz z organizacją partnerską specjalizującą się, między innymi, we wspieraniu lokalnych społeczności w realizacji inicjatyw sąsiedzkich.   

Przeprowadzone diagnozy umożliwiły również rozwój samej koncepcji „małych rewitalizacji” - modelu społeczno-pedagogicznego działania w sąsiedztwach miast postindustrialnych, nasycając ją wypracowanymi w przebiegu projektu przesłankami do jej implementacji w nowych typach sąsiedztw. Wiosną 2024 roku planowany jest powrót w teren do wybranych sąsiedztw, aby podjąć konkretne działania zmierzające do wdrożenia wstępnie zaprojektowanych zmian społeczno-przestrzennych.

O projekcie

  • Nazwa projektu: Małe rewitalizacje podwórek  

  • Osoba sprawująca opiekę: dr Anita Gulczyńska, Katedra Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji 

  • Osoby studiujące: Aleksandra Prokopczyk, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, Oliwia Milaszewska, Pedagogika (Pedagogika społeczna w zakresie pracy opiekuńczej i socjalno-wychowawczej 

  • Partner: Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS  

  • Projekt: Adresatem projektu są dzieci i młodzież z łódzkich sąsiedztw obszarów zdegradowanych (SOZ), przeznaczonych do rewitalizacji. Badania wskazują na niski poziom partycypacji mieszkańców takich miejsc w rewitalizacji. Ujawniają tegoż jawne i ukryte przesłanki (np. gentryfikacja) oraz konsekwencje (pogłębienie stygmy terytorialnej, reprodukcja społeczna posłusznych odbiorców, nie współtwórców zmian w mieście). Młodzi mieszkańcy SOZ doświadczają szczególnej marginalizacji w tym procesie. Są wykluczani z prawa do udziału w zgromadzeniach społeczności (Fitzpatrick i in. 2000), a ich klasa społeczna (eufemistycznie określana pojęciem „niskich osiągnięć edukacyjnych”) oraz nadawana wszystkim młodocianym pozycja „osób w procesie stawania się”, ułatwiają ich definiowanie jako niezdolnych do decydowania (Phillips 2004). Z punktu widzenia pedagogiki istotne jest zniesienie podziałów wartościujące obywateli na „lepszych” i „gorszych” i upełnomocnienie młodych mieszkańców SOZ w procesach współtworzenia miasta, by zapobiegać społecznej reprodukcji i wychowywać do aktywnego obywatelstwa. Cele projektu:  

    •  upełnomocnienie dzieci i młodzieży z SOZ w rewitalizacji;  

    • udoskonalenie modelu stworzonego przez pracowników UŁ podczas wdrożenia w nowych sąsiedztwach  

    • nawiązanie współpracy z partnerem o silnej pozycji wśród podmiotów uczestniczących w rewitalizacji społecznej w Łodzi

Materiał: Zespół projektowy
Redakcja: Science Hub UŁ